ÇİT BİTKİ SEÇİMİ – BUDANMASI – BAKIMI
Günümüzde insanlar hızlı kentleşme nedeniyle beton yığınları içinde yaşamak zorunda kalmaktadır. Doğadan uzaklaşan insan, doğayı kendi çevresine taşımak istemektedir. Parklar dışında kendine ait küçük veya büyük bir bahçesi varsa peyzaj düzenlemelerinde özellikle sınırlarını oluşturmak için beton duvar, ahşap çitler yerine yeni seçenekler aramaya başlamıştır. Özellikle yaz ve bahar aylarında bahçede oturup sohbet etmek, biraz rahatlamak isterken komşularımızla aramızda mahremiyet oluşturmak için yeşil dokuyu kullanmak, bitkilerin koku ve çiçeğini görmek gittikçe önem kazanmıştır. Peyzaj tasarımlarında sınırlayıcı olarak birçok bitkinin kullanıldığını görmekteyiz. Ancak bu bitkiler sadece sınırlayıcı mı ? Doğru çit bitkisini nasıl seçeriz? Bu yazımızın ilk bölümünde çit bitkilerinin kısaca kullanım amaçlarını ve çit bitkisi seçerken dikkat etmemiz gereken özellikleri, budama ve bakımı inceleyeceğiz. Sonraki blog yazılarımızda çit bitkilerini detaylı olarak tanıyacağız.
ÇİT BİTKİSİ KULLANIM AMAÇLARI:
- Sınır belirleme
- Mekan Oluşturma
- Kötü görüntüyü kapatma
- Mahremiyet ve güvenlik sağlama
- Rüzgâr perdesi, gürültü ve tozu adsorbe etme
- Yönlendirme ve renk etkisi
ÇİT BİTKİSİ SEÇİMİ YAPARKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN ÖZELLİKLER
- Bahçenizin büyüklüğü
- Bölgenin iklim koşulları
- Bakım istekleri
- Toprak ve ışık isteği
- Alandaki su varlığı
- Bitkinin kullanım amacı
- Bitkinin büyüdüğü zaman alacağı form ve şekil
Bitki seçimi yaparken bahçenizi iyi tanımanız gerekir. Bahçeniz küçük ise büyük bitkiler seçilmemesi gerekir. Aksi taktirde bahçeniz daralacaktır. Büyük bitkiler geniş bahçeler için daha uygundur. Çit bitkisi seçerken diğer önemli konu ise budamaya uygun olmasıdır. Bitki seçiminde iklim koşulları ve toprak yapısı büyük önem taşır. Bitkilerin sıcak, soğuk, don ve kuraklığa dayanıklılık, yağış miktarı, rüzgâra duyarlılık önemlidir. Örneğin dona duyarlı ya da rüzgâra dayanıksız bir bitkiden çit yaparsanız hüsrana uğrarsınız. Bu nedenle seçimden önce bahçenizi ve bulunduğunuz bölgenin iklim verilerini önceden tespit etmeniz gerekir.
BİTKİ BOYLANMA VE FONKSİYONLARINA GÖRE ÇİTLER
Peyzaj tesislerinin çevrilmesi, sınırlandırılması, mekan oluşturulmasında kullanılan bitkiler boylanma durumuna göre 4 gruba ayrılır.
Bodur çit bitkileri ( 20-40 cm)
Orta boylu çit bitkileri (40-70 cm )
Boylu çit bitkileri (70-200 cm)
Yüksek boylu çit bitkileri (200-900 cm)
Çit bitki dikim aralıkları bitki çeşidine, büyüme durumuna göre değişmekle birlikte genelde bodur bitkiler 30-40 cm, çalılar 40-50 cm, orta boylu çalı ve ibreli bitkiler 50-80 cm ara ile dikilir.
Fonksiyonlarına göre ise 2 gruba ayrılır.
1.Park ve Bahçe Çitleri: Parkları ve bahçelerde görünüme engel olarak mahremiyet sağlar. Toz ve rüzgârdan korur. Gürültüyü azaltır. Bahçeye insanların ve hayvanların girmesini engeller. Çit bitkileri olarak en çok bodur, orta ve boylu çit bitkileri kullanılır. Bu çitler de formal yada informal olarak uygulayabiliriz.
Formal çitler; duvar gibi düz ve dik olarak gelişim sağlar. Senede 2 kez budanır. Formal çit oluşturmak istersek Şimşir, Kurtbağrı, Taflan, Mazı, Porsuk, Defne, Karayemiş bitkilerini seçebiliriz.
İnformal çitler ise budama yapılmaz. Bu nedenle geniş yer kaplar. Özellikle çiçekli ve meyveleri gösterişli olan çalılar kullanacaksak büyük bahçeler için idealdir. Görünümleri muhteşemdir. Bu çitler için Havlu püskülü, Keçisakalı, Japon ayvası, Altın çanağı, Gül, Orman gülünü seçebiliriz.
2.Tarla Çitleri: Tarla ve sebze, meyve bahçelerinin çevrilmesinde kullanılır. Bahçeye toz, rüzgârdan koruma, hayvan ve insan girişlerini engellemek amacıyla çit tesis edilir. Dikenli ve yüksek boylu ağaç ve çalılar tercih edilir. Alıç, Yalancı akasya, Böğürtlen, Kuşburnu, Adi fındık genelde kullanılan türlerdir.
ÇİT BİTKİLERİNİN BUDANMASI
Budama tüm bitkilerde bitkinin daha sağlıklı ve daha verimli olması için uygulanır. Çit bitkilerinin budama zamanı ise diğer bitkilerde olduğu gibi bitkilerin uyku döneminde yani Kasım-Mart ayları arasındadır. Bu dönemde yapılan budama sonucu bitkinin genç sürgünleri zarar görmez. Ancak gerektiği durumlarda her mevsim budama yapabilirsiniz.
Çit budaması son sürgünlerin ½’si yada 2/3 kadar tepeleri kısaltılmak suretiyle yapılmalıdır. Böylece çitin sıklaşması sağlanır. Budama yaparken dikkat edilmesi gereken başka bir konu ise tepe kısmı dar, alt kısmı geniş tutulmalıdır. Böylece çit daha çok güneş alır. Aksi taktirde yetersiz ışıktan dolayı alt kısmı gölgede kalarak kurumalar başlar, boşluklar oluşur. Ayrıca üst kısmının geniş olması sonucu kışın kar etkisi ile çitin yarılmasına sebep olur. Porsuk, Mazı yeni sürgünler başlamadan evvel yılda bir kere budanması yeterlidir. Şimşir yavaş büyüdüğünden sadece şekil budaması yapılır. Leylak haziran ayında budanır. Gevşek dallara sahip olan (Japon ayvası, kadın tuzluğu gibi) sahip olan bitkiler derin budanmaz.
ÇİT BİTKİLERİNİN BAKIMI
Çit bitkilerinin sağlıklı olması için budamanın yanında besin takviyelerinin de yapılması gerekir. Zamanla toprakta besin maddeleri azalır. Bu nedenle bitkilerimiz zayıf düşer, formu bozulur, yaprakları deforme ya da hasta olur. Süreklilik sağlamak için ilkbahar ve sonbaharda dipleri gevşetilerek gübrelenmelidir. Geç sonbaharda ölü odun ve yabani otları temizlenir, gerekirse çit etrafına malçlama yapılır.
Bu yazının devamında çit bitkilerini ayrı bloglar halinde tanıyacağız. Bir sonraki blog yazımız İBRELİ ÇİT BİTKİLERİ. Bizi takip edin….
