Lale, zambakgiller (Liliaceae) familyasından olup bilimsel adı Tulipa’dır. Güzel çiçeklerinden dolayı süs bitkisi olarak yetiştirilen soğanlı ve çok yıllık otsu bitkilerdir. Anavatanı Orta Asya’dır. Türkler göç ederken lale soğanlarını Anadolu’ya getirmiş, Osmanlı döneminde birçok hibriti alınmıştır. Başta Hollanda olmak üzere tüm dünyaya yayılmıştır. Hollanda günümüzde lale bahçeleri ve üretimi ile tanınmaktadır.
Lale’nin çiçekleri yalınkat, katmerli ve birçok renkleri vardır. Yaprakları toprak seviyesinden çıkar. Dar veya geniş şeritler şeklindedir. Çiçek sapları 30-40 cm.’e kadar boylanabilir ve etsi yapıdadır.
Kesme çiçek olarak da kullanılan lale, bahçelerde çiçek parterleri oluşturularak kullanılır.
GELİŞİMİ: Laleler soğanla üretilir. Soğanlar yazın uyku dönemindedir. Bu dönemde yaprak ve kökler kurur. Sonbaharda soğuklar başlayınca lale soğanları uyanır ve köklenmeye başlar. Bu nedenle eğer bahçenize lale dikmek istiyorsanız lale soğanı sonbaharda satışa çıktığında alıp ekmeniz gerekir. Soğanlar 15-20 cm aralıkla yerleştirilir. Soğanın büyüklüğüne göre dikim derinliği ayarlanmalıdır. Yaklaşık olarak soğanın 3 katı derinlikte ve sivri ucu yukarıda olacak şekilde dikilir. Eğer saksıya dikecekseniz geniş ve derin saksı olmalıdır. Saksılarınızı bitki gelişimi için önce soğuk alanlara yerleştirmeniz gerekir. Şubat ayında ise bol güneşli alanlara alabilirsiniz. Bahçenize yada saksılara tek yıllık lale soğanı diktiyseniz çiçekleri solduktan sonra atabilirsiniz. Laleleriniz çok yıllık ise tekrar çiçeklenene kadar iyi bir bakım yapmanız ve lale soğanını korumanız gerekir.
ÇİÇEKLENME : Genel olarak mart ve mayıs ayları arasında çiçek açan lale’ler çiçeklenme zamanına göre sınıflandırılır. Erken, orta ve geç dönem. Bu dönemlere göre çiçek renkleri çeşitlilik gösterir.
LALE’NİN İSTEK VE BAKIMI
IŞIK: Laleler bol güneş ister ancak toprağı soğuk olmalıdır. Bu nedenle yarı gölge alanlara dikimi uygundur.
TOPRAK İSTEĞİ: Suyu geçiren topraklar lalenin gelişimi için idealdir. Saksıya dikecekseniz hazır çiçek toprakları lale için uygun değildir. Bahçelerden alacağınız toprağa biraz gübre karıştırarak lale soğanınızı dikebilirsiniz. Toprağınız killi ise kum karıştırarak toprak geçirgenliğini arttırmanız gerekir.
SULAMA: Lale soğanı dikiminin ardından her bitkiye verdiğimiz gibi can suyu vermek gerekir. Kış aylarında sulamaya ihtiyaç yoktur. Yağışlar yeterlidir. Yapraklanma başlayınca bir miktar su vermek gerekir. Eğer saksıya diktiyseniz, saksının bulunduğu alan yağmur almıyorsa toprağı kontrol ederek tam kurumadan sulama yapılmalıdır.
GÜBRELEME: Çiçek açtıktan sonra 20 gün ara ile bitki besini verilir. Eğer katı gübre verecekseniz kış sonunda çiçek açmadan verilmesi gerekir. Katı gübre yavaş çözüldüğü için köklere geç ulaşır.
HASTALIK: Lalelerde görülen yanık hastalığında yapraklarda kahverengi lekeler görülür. Ardından çiçek grileşir. Bu durumda sökülüp atılması gerekir. Aksi taktirde diğer lalelere de yayılır. Yaprakların bir kısmında hastalık varsa hasta olan yapraklar budanır ve çiçek takip edilir.
